2007/01/21
Euskal aisialdiaren azterketa
Euskal aisialdiaren azterketa: esparruaren definizioa eta egoeraren aurkezpena
Azken urteetan euskararen normalizazioan lanean ari diren agenteek aisialdiak lan horretan duen garrantzia azpimarratzen dute behin eta berriro. Dena den, aisiaren kontzeptua eta egoera zehaztea ez da erraza izaten eta maiz, kontzeptu, definizio eta, ondorioz, egoera ezberdinez, aritzen gara.Hauek dira atera diren azkenengo emaitzak.
Artikulu honetan, aisialdi hezitzailearen gaur egungo egoeraren berri eman nahi izan da.
Ondoren, aisialdiaren eskaintza bera aztertu nahi izan da. Horretarako eragileak eta jarduera nagusiak izan dira aztergai. Aisialdi hezitzailearen arloaren garrantziaz jabetu eta, halaber, arloaren egitura gabezia ere nabarmen ageri da. Horrek datu biltze lanak zaildu ditu.
Dena den, zailtasunak zailtasun, datuok aztertuta argi eta garbi ikusten da aisialdi hezitzaile antolatuko agenteak euskararen normalizaziorako funtsezko eragileak izan daitezkeela.
Izaro Susperregi
Gipuzkoako Urtxintxa Eskolaren Haur eta Gazte Arloaren koordinatzaileak eskarmentu handia du euskara eta aisialdiarekin lotutako gaietan: aisialdiko begirale eta zuzendari ere izan da hainbat taldetan.Urtxintxa Eskolaren Soziolinguistika arloko partaidea da, alor horretako irakasle lanak ere egiten dituela.
Azken urteetan euskararen normalizazioan lanean ari diren agenteek aisialdiak lan horretan duen garrantzia azpimarratzen dute behin eta berriro. Dena den, aisiaren kontzeptua eta egoera zehaztea ez da erraza izaten eta maiz, kontzeptu, definizio eta, ondorioz, egoera ezberdinez, aritzen gara.Hauek dira atera diren azkenengo emaitzak.
Artikulu honetan, aisialdi hezitzailearen gaur egungo egoeraren berri eman nahi izan da.
Ondoren, aisialdiaren eskaintza bera aztertu nahi izan da. Horretarako eragileak eta jarduera nagusiak izan dira aztergai. Aisialdi hezitzailearen arloaren garrantziaz jabetu eta, halaber, arloaren egitura gabezia ere nabarmen ageri da. Horrek datu biltze lanak zaildu ditu.
Dena den, zailtasunak zailtasun, datuok aztertuta argi eta garbi ikusten da aisialdi hezitzaile antolatuko agenteak euskararen normalizaziorako funtsezko eragileak izan daitezkeela.
Izaro Susperregi
Gipuzkoako Urtxintxa Eskolaren Haur eta Gazte Arloaren koordinatzaileak eskarmentu handia du euskara eta aisialdiarekin lotutako gaietan: aisialdiko begirale eta zuzendari ere izan da hainbat taldetan.Urtxintxa Eskolaren Soziolinguistika arloko partaidea da, alor horretako irakasle lanak ere egiten dituela.
2007/01/19
EUSKARAREN ERABILERA
EUSKARAREN ERABILERA
Elebiduna: euskara eta frantsesa (edo española) ongi edo aski ongi mintzatzen dituena. Elebidun hartzailea: euskara doi bat mintzatzen duena, edo gutienez ongi edo aski ongi konprenitzen edo irakurtzen duena.
Euskararen erabilerari buruzko datuak emateko, Mankomunidadeak berak bi urtetik behin egin ohi duen euskararen karrikako neurketen emaitzetan oinarrituko gara. Azken neurketa 1999ko irailean egin genuen. 2001eko azaroan herriz herriko neurketak berriz egin ditugu, baina oraindik ez dugu horien emaitzari.
Erroldarekin gertatzen den bezala, neurketekin ere hainbat aspektu kontuan hartu beharko ditugu:
- Karrikako neurketak egiteko ez zaie inoiz deus galdetzen herritarrei. Neurtzaileek karriketan barrena ibili behar dute eta bidean aurkitzen dituzten herritarrek darabilten hizkuntza zein den jaso behar dute.
- Hizkuntza jasotzeaz gain, neurtzaileek herritarren adina eta sexua ere jasotzen dituzte.
- Karrikako erabilera da neurketa honen bitartez jasotzen duguna eta, beraz, emaitzetan ere karrikako erabilera islatuko da, hau da, ezin erranen dugu inola ere erabilera orokorra hori denik.
- Bertzalde, neurketa egiteko herri bakoitzeko karriketan banaz bertze bi ordu ematen dituzte. Beraz, emaitzak ematerakoan hori ere kontuan hartu beharko dugu, hau da, datu hauek ezin ditugu urte osora zabaldu, 10 orduko erabilera neurtzen baitute.
- Bukatzeko, kontuan hartu behar da neurketa egiten den bitartean bertzelako faktoreek ere eragiten dutela. Errate baterako, Arantzan neurketa egiten den bitartean herriko aterpetxean haur eta gazte talde erdalduna balego, emaitzetan eragin handia izanen luke.
Euskal hiztunen grafikoa adin-taldeka.
Emaitza hauetan badira zenbait datu harrigarri. Errate baterako, Arantzan atera zaigun erabilera indizea inoiz izan den baxuena da. Izan ere, aitzineko neurketa guztietan erabilera beti % 90etik goitikoa izan da. Edozein kasutan, azaldu behar dugu Arantzan neurketa bi aldiz egin zela. Lehendabiziko aldian kanpotik etorritako jubilatu taldea zebilen herrian barrena eta horregatik hurrengo astean neurketa errepikatu genuen, ordu berean. Hala ere, hurrengo astekoan urtemugako meza bat izan zen eta ohi baino kanpoko jende gehiago ibili zen.
Berako nahiz Igantziko emaitzetan ere jaitsiera handia izan da 99ko neurketan. Lesaka eta Etxalarren, berriz, ez da aldaketa handirik izan.
Edozein kasutan, datu hauek lanerako tresna dira eta funtsezkoa zaigu neurketak tarteka egitea, garrantzitsuena ez baita neurketen ondotik ateratzen den portzentaia, zenbakiek neurketa batetik bertzera erakusten duten prozesua baizik.
Elebiduna: euskara eta frantsesa (edo española) ongi edo aski ongi mintzatzen dituena. Elebidun hartzailea: euskara doi bat mintzatzen duena, edo gutienez ongi edo aski ongi konprenitzen edo irakurtzen duena.
Euskararen erabilerari buruzko datuak emateko, Mankomunidadeak berak bi urtetik behin egin ohi duen euskararen karrikako neurketen emaitzetan oinarrituko gara. Azken neurketa 1999ko irailean egin genuen. 2001eko azaroan herriz herriko neurketak berriz egin ditugu, baina oraindik ez dugu horien emaitzari.
Erroldarekin gertatzen den bezala, neurketekin ere hainbat aspektu kontuan hartu beharko ditugu:
- Karrikako neurketak egiteko ez zaie inoiz deus galdetzen herritarrei. Neurtzaileek karriketan barrena ibili behar dute eta bidean aurkitzen dituzten herritarrek darabilten hizkuntza zein den jaso behar dute.
- Hizkuntza jasotzeaz gain, neurtzaileek herritarren adina eta sexua ere jasotzen dituzte.
- Karrikako erabilera da neurketa honen bitartez jasotzen duguna eta, beraz, emaitzetan ere karrikako erabilera islatuko da, hau da, ezin erranen dugu inola ere erabilera orokorra hori denik.
- Bertzalde, neurketa egiteko herri bakoitzeko karriketan banaz bertze bi ordu ematen dituzte. Beraz, emaitzak ematerakoan hori ere kontuan hartu beharko dugu, hau da, datu hauek ezin ditugu urte osora zabaldu, 10 orduko erabilera neurtzen baitute.
- Bukatzeko, kontuan hartu behar da neurketa egiten den bitartean bertzelako faktoreek ere eragiten dutela. Errate baterako, Arantzan neurketa egiten den bitartean herriko aterpetxean haur eta gazte talde erdalduna balego, emaitzetan eragin handia izanen luke.
Euskal hiztunen grafikoa adin-taldeka.
Emaitza hauetan badira zenbait datu harrigarri. Errate baterako, Arantzan atera zaigun erabilera indizea inoiz izan den baxuena da. Izan ere, aitzineko neurketa guztietan erabilera beti % 90etik goitikoa izan da. Edozein kasutan, azaldu behar dugu Arantzan neurketa bi aldiz egin zela. Lehendabiziko aldian kanpotik etorritako jubilatu taldea zebilen herrian barrena eta horregatik hurrengo astean neurketa errepikatu genuen, ordu berean. Hala ere, hurrengo astekoan urtemugako meza bat izan zen eta ohi baino kanpoko jende gehiago ibili zen.
Berako nahiz Igantziko emaitzetan ere jaitsiera handia izan da 99ko neurketan. Lesaka eta Etxalarren, berriz, ez da aldaketa handirik izan.
Edozein kasutan, datu hauek lanerako tresna dira eta funtsezkoa zaigu neurketak tarteka egitea, garrantzitsuena ez baita neurketen ondotik ateratzen den portzentaia, zenbakiek neurketa batetik bertzera erakusten duten prozesua baizik.
EUSKARAREN EGOERA SOZIALA
Euskararen egoera soziala
Hiztunen kopuruak
Euskara Euskal Herriko zazpi herrialdeetan mintzatzen da, baina beste bi hizkuntza handiren eragin nabarmena jasaten du: espainierarena eta frantsesarena.
Eusko Jaurlaritzaren 2001eko Euskal Herriko Soziolinguistikako Inkestaren datuen arabera, une honetan diren euskaldunen kopuruak herrialdeka, hauek dira:
Nafarroan biztanleen %10,3 elebidunak dira, %6,6 elebidun hartzaileak eta %83,1 erdaldun elebakarrak.
Gipuzkoan 15 urtez gorako biztanleen %48 elebidunak dira, elebidun hartzailearen kopurua %9,5 da eta %42,6 erdaldun elebakarrak dira.
Araban biztanleen %75,5 erdaldun elebakarrak dira, %13,4 elebidunak eta elebidun hartzaileen ehunekoa %11,1 da.
Bizkaian erdaldun elebakarrak %64,9 dira, biztanleen %22,4 elebidunak eta %12,6 elebidun hartzaileak.
Iparraldean lau biztanletik bat elebiduna da, hamarretik bat elebidun hartzailea eta gainerako bi herenak erdaldun elebakarrak.
Hiztunen bilakaera
Euskaldunen kopuruen bilakaera 1991-2001 hamarkadan
Euskararen status juridikoa herrialdeen arabera
Euskararen status juridikoa ere desberdina da herrialdeen arabera. Horrela, Euskal Autonomi Erkidegoan euskara hizkuntza ofiziala da gaztelaniarekin batera, Iparraldean ez du inolako aitorpen legalik eta Nafarroan, berriz, legeak herrialdea hiru zatitan banatu du eta legeak ezarritako eremu euskaldunean soilik da ofiziala. Gainerako bi eremuetan, mistoan zein erdaldunean, euskara ez da ofiziala. Horrela, esan daiteke euskara bost erregimen juridiko desberdinen menpe dagoela. Egoera honek hizkuntza- normalizaziorako eta hizkuntza-eskubideak bermatzeko zailtasun handiak sortzen ditu.
Normalizazio-bide malkartsua
Orain arte euskararen normalizazioaren alde lan handia egin bada ere, Hego Euskal Herrian gaztelania eta Ipar Euskal Herrian frantsesa oraindik nagusiak dira eremu askotan. Bide luzea egin du euskararen normalizazioaren prozesuak, baina egiteke dagoen bidea ere luzea da. Kontuan hartu behar da egungo egoera, besteak beste, estatuek beste bi hizkuntzak ezarri izanaren ondorioa dela. Euskara berreskuratzeko prozesua 1960ko hamarkadan piztu zen. Horrela, Hego Euskal Herrian hamarkada horretan hasi ziren lehenengo ikastolak zabaltzen, bertako umeek euskara ikas zezaten. Honekin batera, euskal kulturaren aldeko mugimendua piztu zen. Helduak euskalduntzeko lehen saioak garai horretan hasi ziren Alfabetatze Euskalduntze Koordinakundea (AEK) sortu zenean. Halaber, euskararen corpusa garatzeko Euskaltzaindiaren lana ere izugarria izan zen, Euskara Batua lortzeko lehen urratsak eginez. Dagoeneko, Euskaltzaindiak Hiztegi Batuaren lehen bertsioa argitaratu eta beste arau batzuk finkatu ditu.
Euskara hezkuntzan eta komunikabideetan
EAEn eta Nafarroako zati batean Ikastolen sarearekin batera D eredua (euskaraz ikasteko eredua) eskola publikora zabaldu da eta horrela bertako umeek euskaraz ikasteko aukera dute. Hedabideei dagokienez, azken urteotan urrats nabarmenak egin dira, euskarazko hedabideak sortuz. Hala ere, Euskal Herrian dauden hedabide garrantzitsu gehienak erdal elebakarrak dira. Horrela, telebista nagusietatik bakarra da euskara hutsez emititzen duena; egunkarien artean bakarra da euskaraz egiten dena, Berria, eta gainera 2003an bere aurrekaria, Euskaldunon Egunkaria, Espainiako Entzutegi Nazionalak itxi zuen; aldizkari munduan ere nabarmena da erdararen nagusitasuna, nahiz eta herriz herriko aldizkari gehienak euskaraz egiten diren; irratiei dagokienez, gehienek erdaraz emititzen dute. Garai hauetan interneten bidezko komunikazioaren eta globalizazioaren garrantzia ukaezina da. Bi erronka inportante dira eta, zentzu honetan, ahalegin handiak egiten ari dira interneten euskararen presentzia areagotu eta hobetzeko. Goi-mailako ikasketak euskaraz egiteko Nafarroan eta Iparraldean ezintasuna ia osoa da; izan ere, Nafarroan ikasketa batzuetan ikasgai gutxi baino euskaraz ez daudelako. EAEn ikasketa asko euskaraz egin daitezke eta bertako unibertsitate publikoan euskara normalizatzeko planak abian daude.
Erakunde publikoen lana eta gizartearen ekimena elkarren osagarri
1997an Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseilua sortu zen, euskararen normalizazioaren prozesua areagotzeko. Horretarako bi jardunbide nagusi lantzen ditu: batetik, euskararen gizarte erakundeen arteko kohesioa bultzatzea eta indarrak artikulatzea eta, bestetik, gizarte-eragileak, indar ekonomikoak eta alderdi politikoak hizkuntza normalizatzeko proiektuetan partaide izatera bultzatzea. Egun 50 gizarte-eragile inguru biltzen dira Kontseiluaren barruan eta bere proiektu nagusia izan da Bai Euskarari izeneko Akordioaren plan estrategikoa bultzatzea eta garatzea. Eusko Jaurlaritzak, berriz, Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia egin du eta euskararen normalizazioa lortzeko plan estrategikoa da. Plan honek hizkuntza-politiken hiru ardatz nagusi aztertu ditu: euskararen geroratzea, erabilera-eremuak, eta komunikabideak eta kulturgintza. Eusko Jaurlaritzaren eta Kontseiluaren planak EAEko herri batzuetan batera garatzen ari dira. Argi dago euskararen normalizazioa lortzeko egindakoa inportantea izan bada ere, oraindik hizkuntza gutxiagotua dela eta funtzio sozial guztiak betetzetik urrun dagoela.
Egoera benetan kezkagarria da Nafarroan eta batez ere Iparraldean
Euskal Herriko egoera soziolinguistikoan aldeak daude lurralde batetik bestera: Nafarroako iparraldea, Ipar Euskal Herriko barnealdea, Bizkaiko ekialdea eta Gipuzkoa dira eremurik euskaldunenak; Araba, Bizkaiko mendebaldea, Iparraldeko kostaldea eta Nafarroako hegoaldea, berriz, erdaldunenak. Euskal Herriko hiriburuak edo metropoliak ere, hau da, Bilbo, Gasteiz, Iruñea eta Baiona (Donostia salbuespena da) ia erabat erdaldunak dira.
Euskarak gizartean duen ezarpena eta indarra arras desberdinak dira lurralde batetik bestera: euskara nabarmen egiten ari da gora Euskal Autonomia Erkidegoan; behera, Ipar Euskal Herrian; eta ez gora, ez behera Nafarroako Foru Komunitatean.
Iparraldean galerak irabaziak baino handiagoak dira eta Nafarroako irabaziak gizartean antzemateko txikiegiak dira oraindik; EAEn bakarrik dira irabaziak galerak baino handiagoak.
Euskararen erabilera ere etengabe ari da behera egiten Ipar Euskal Herrian; ez gora, ez behera Nafarroan; eta gora Euskal Autonomia Erkidegoan.
Gehienak euskara sustatzearen aldeko dira Euskal Autonomia Erkidegoan eta Iparraldean, azken lurralde honetan proportzioak zertxobait txikiagoak badira ere. Nafarroan ordea, aurkakoak dira nagusi.
Hiztunen kopuruak
Euskara Euskal Herriko zazpi herrialdeetan mintzatzen da, baina beste bi hizkuntza handiren eragin nabarmena jasaten du: espainierarena eta frantsesarena.
Eusko Jaurlaritzaren 2001eko Euskal Herriko Soziolinguistikako Inkestaren datuen arabera, une honetan diren euskaldunen kopuruak herrialdeka, hauek dira:
Nafarroan biztanleen %10,3 elebidunak dira, %6,6 elebidun hartzaileak eta %83,1 erdaldun elebakarrak.
Gipuzkoan 15 urtez gorako biztanleen %48 elebidunak dira, elebidun hartzailearen kopurua %9,5 da eta %42,6 erdaldun elebakarrak dira.
Araban biztanleen %75,5 erdaldun elebakarrak dira, %13,4 elebidunak eta elebidun hartzaileen ehunekoa %11,1 da.
Bizkaian erdaldun elebakarrak %64,9 dira, biztanleen %22,4 elebidunak eta %12,6 elebidun hartzaileak.
Iparraldean lau biztanletik bat elebiduna da, hamarretik bat elebidun hartzailea eta gainerako bi herenak erdaldun elebakarrak.
Hiztunen bilakaera
Euskaldunen kopuruen bilakaera 1991-2001 hamarkadan
Euskararen status juridikoa herrialdeen arabera
Euskararen status juridikoa ere desberdina da herrialdeen arabera. Horrela, Euskal Autonomi Erkidegoan euskara hizkuntza ofiziala da gaztelaniarekin batera, Iparraldean ez du inolako aitorpen legalik eta Nafarroan, berriz, legeak herrialdea hiru zatitan banatu du eta legeak ezarritako eremu euskaldunean soilik da ofiziala. Gainerako bi eremuetan, mistoan zein erdaldunean, euskara ez da ofiziala. Horrela, esan daiteke euskara bost erregimen juridiko desberdinen menpe dagoela. Egoera honek hizkuntza- normalizaziorako eta hizkuntza-eskubideak bermatzeko zailtasun handiak sortzen ditu.
Normalizazio-bide malkartsua
Orain arte euskararen normalizazioaren alde lan handia egin bada ere, Hego Euskal Herrian gaztelania eta Ipar Euskal Herrian frantsesa oraindik nagusiak dira eremu askotan. Bide luzea egin du euskararen normalizazioaren prozesuak, baina egiteke dagoen bidea ere luzea da. Kontuan hartu behar da egungo egoera, besteak beste, estatuek beste bi hizkuntzak ezarri izanaren ondorioa dela. Euskara berreskuratzeko prozesua 1960ko hamarkadan piztu zen. Horrela, Hego Euskal Herrian hamarkada horretan hasi ziren lehenengo ikastolak zabaltzen, bertako umeek euskara ikas zezaten. Honekin batera, euskal kulturaren aldeko mugimendua piztu zen. Helduak euskalduntzeko lehen saioak garai horretan hasi ziren Alfabetatze Euskalduntze Koordinakundea (AEK) sortu zenean. Halaber, euskararen corpusa garatzeko Euskaltzaindiaren lana ere izugarria izan zen, Euskara Batua lortzeko lehen urratsak eginez. Dagoeneko, Euskaltzaindiak Hiztegi Batuaren lehen bertsioa argitaratu eta beste arau batzuk finkatu ditu.
Euskara hezkuntzan eta komunikabideetan
EAEn eta Nafarroako zati batean Ikastolen sarearekin batera D eredua (euskaraz ikasteko eredua) eskola publikora zabaldu da eta horrela bertako umeek euskaraz ikasteko aukera dute. Hedabideei dagokienez, azken urteotan urrats nabarmenak egin dira, euskarazko hedabideak sortuz. Hala ere, Euskal Herrian dauden hedabide garrantzitsu gehienak erdal elebakarrak dira. Horrela, telebista nagusietatik bakarra da euskara hutsez emititzen duena; egunkarien artean bakarra da euskaraz egiten dena, Berria, eta gainera 2003an bere aurrekaria, Euskaldunon Egunkaria, Espainiako Entzutegi Nazionalak itxi zuen; aldizkari munduan ere nabarmena da erdararen nagusitasuna, nahiz eta herriz herriko aldizkari gehienak euskaraz egiten diren; irratiei dagokienez, gehienek erdaraz emititzen dute. Garai hauetan interneten bidezko komunikazioaren eta globalizazioaren garrantzia ukaezina da. Bi erronka inportante dira eta, zentzu honetan, ahalegin handiak egiten ari dira interneten euskararen presentzia areagotu eta hobetzeko. Goi-mailako ikasketak euskaraz egiteko Nafarroan eta Iparraldean ezintasuna ia osoa da; izan ere, Nafarroan ikasketa batzuetan ikasgai gutxi baino euskaraz ez daudelako. EAEn ikasketa asko euskaraz egin daitezke eta bertako unibertsitate publikoan euskara normalizatzeko planak abian daude.
Erakunde publikoen lana eta gizartearen ekimena elkarren osagarri
1997an Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseilua sortu zen, euskararen normalizazioaren prozesua areagotzeko. Horretarako bi jardunbide nagusi lantzen ditu: batetik, euskararen gizarte erakundeen arteko kohesioa bultzatzea eta indarrak artikulatzea eta, bestetik, gizarte-eragileak, indar ekonomikoak eta alderdi politikoak hizkuntza normalizatzeko proiektuetan partaide izatera bultzatzea. Egun 50 gizarte-eragile inguru biltzen dira Kontseiluaren barruan eta bere proiektu nagusia izan da Bai Euskarari izeneko Akordioaren plan estrategikoa bultzatzea eta garatzea. Eusko Jaurlaritzak, berriz, Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia egin du eta euskararen normalizazioa lortzeko plan estrategikoa da. Plan honek hizkuntza-politiken hiru ardatz nagusi aztertu ditu: euskararen geroratzea, erabilera-eremuak, eta komunikabideak eta kulturgintza. Eusko Jaurlaritzaren eta Kontseiluaren planak EAEko herri batzuetan batera garatzen ari dira. Argi dago euskararen normalizazioa lortzeko egindakoa inportantea izan bada ere, oraindik hizkuntza gutxiagotua dela eta funtzio sozial guztiak betetzetik urrun dagoela.
Egoera benetan kezkagarria da Nafarroan eta batez ere Iparraldean
Euskal Herriko egoera soziolinguistikoan aldeak daude lurralde batetik bestera: Nafarroako iparraldea, Ipar Euskal Herriko barnealdea, Bizkaiko ekialdea eta Gipuzkoa dira eremurik euskaldunenak; Araba, Bizkaiko mendebaldea, Iparraldeko kostaldea eta Nafarroako hegoaldea, berriz, erdaldunenak. Euskal Herriko hiriburuak edo metropoliak ere, hau da, Bilbo, Gasteiz, Iruñea eta Baiona (Donostia salbuespena da) ia erabat erdaldunak dira.
Euskarak gizartean duen ezarpena eta indarra arras desberdinak dira lurralde batetik bestera: euskara nabarmen egiten ari da gora Euskal Autonomia Erkidegoan; behera, Ipar Euskal Herrian; eta ez gora, ez behera Nafarroako Foru Komunitatean.
Iparraldean galerak irabaziak baino handiagoak dira eta Nafarroako irabaziak gizartean antzemateko txikiegiak dira oraindik; EAEn bakarrik dira irabaziak galerak baino handiagoak.
Euskararen erabilera ere etengabe ari da behera egiten Ipar Euskal Herrian; ez gora, ez behera Nafarroan; eta gora Euskal Autonomia Erkidegoan.
Gehienak euskara sustatzearen aldeko dira Euskal Autonomia Erkidegoan eta Iparraldean, azken lurralde honetan proportzioak zertxobait txikiagoak badira ere. Nafarroan ordea, aurkakoak dira nagusi.
2007/01/18
ASTIALDI HEZITZAILEAREN EGOERA. DIAGNOSTIKOA
Testuinguru sozialean gertatzen ari diren aldaketa ekonomiko, soziopolitiko, kultural eta demografikoak oso sakonak dira, oro har hezkuntza-jarduera osoari eragiten diotenak, eta ez hezkuntza ez formalari bakarrik.
Aipatutako aldaketa horiek ez diete eragiten hezkuntzaren helburu eta edukiei bakarrik (aniztasunerako hezkuntzari, aukera berdintasunerako hezkuntzari, hirueletasunari, teknologia berrien erabilerari...), baita hezkuntza-metodologiari (hezkuntzaren arloan teknologia berriak aplikatzeari) eta hori baino garrantzitsuagoak diren hezkuntzako eta sozializazioko agente berrien sorrerari ere.
Badirudi beharrezkoa dela etengabeko elkarrizketa sortzea gizartearen eta gizarteari eragiten dioten aldaketen artean, elkarrizketa horretatik egokitu ahal izango baitira etengabe denbora libre hezigarriak eman beharreko erantzunak. Izan ere, badirudi gaur egungo testuinguruan inoiz baino beharrezkoagoa dela haur, nerabe eta gazteen ondoan egongo den, gazte horiek askatuko dituen, parte hartzera bultzatuko dituen... denbora libre hezigarria sustatzea.
Horretarako, ezinbestekoa da ikastetxe, instituzio publiko (foru-aldundi eta udalak), talde, federazio eta denbora libre hezigarriko eskolen arteko lankidetza areagotzea, benetan hezigarria den aisialdia sustatuz joan gaitezen.
Nahiz eta hasiera bateko asmoa Bizkaiko Denbora Libre Hezigarriaren Mugimenduarentzako Plan Estrategikoa egitea izan, eta nahiz eta hainbat sare, federazio... egon, oraindik ezin dugu baieztatu “denbora libre hezigarriaren mugimendu” kontzienterik dagoenik, ez baitago honako ezaugarririk duen aisialdi mugimendurik: hezkuntza, aisialdi, eta gizarte-eraldaketarako helburu komunak, talde eta eskolen arteko lankidetzarako egitura formalak, ikastetxeak eta udalak bezalako bestelako oinarrizko agenteekin koordinatzeko espazioak eta azterketak, komunikazioa, proposamenak...
Horrelako ezaugarriak dituen mugimendu bat eratzeko urratsak ematen hasteko, agenteek pixkanaka-pixkanaka indartuz joan behar dute. Horrez gain, agente horien arteko lankidetzarako espazioak sortzen hasi behar da, eta espazio informalak finkatu behar dira, beharren araberako lankidetzazko egitura formalak sortzeko.
Horiek horrela:
1.Bizkaiko denbora libreko federazio eta eskola askoren arteko koordinaziozko esperientzia garrantzitsua da gaur egun Astialdi Foroa. Baina edonola ere, ezin dugu esan foroa aisialdiko talde guztien ordezkaria denik (talde horietako asko ez baitaude federaturik), eta ezta eskola guztiena ere (batzuk forotik kanpo baitaude: Plan Estrategikoa 2003 – 2006k daukan erronketako bat da foroa beste talde, federazio eta eskoletara hedatzea, foroak gero eta agente gehiago ordezka ditzan. Foroaren hurrengo plan estrategikoak agente guztien plana izan beharko luke, eta horrez gain, denbora librearen mugimendu osoa sustatzeko tresnetako bat ere bai.
2.Astialdi Mahaia suspertu beharko litzatekeela pentsatzen dugu, federazio-koordinakundeen (taldeen ordezkari gisa), aisialdiko eskolen, ikastetxeen (ziur asko federazioak izango dira beraien ordezkariak), Foru Aldundiaren, udalen eta mankomunitateen arteko harremana itxuratuz joan dadin. Gure iritzian, horrek izan behar du epe ertainean Bizkaiko denbora libre hezigarriaren mugimendua koordinatzeko egitura formala. Egitura horrek proposatuko lituzke denbora libre hezigarria sustatzeko egin beharreko planak.
ASTIALDI FOROA: AISIALDIAREN ALTERNATIBA
Gure gizartean asialdia gero eta zabalduagoa den errealitatea da eta esparru honetan ematen ari diren eskaintzak gero eta pluralagoak. Baina asialditik eskeintzen ari diren alternatiba hezitzaileak ere kontutan hartu egin behar dira. Izan ere eremu honetan gizarte-aldaketek direla eta hezitzaile-mota berri bat eskatzen ari da: malgua, erantzukizunak beregain hartu eta talde-lanean aritzeko gai dena, bere burua prestatzen jarraitzeko prest dagoena, erakundearen eginbehar eta helburuak beteko dituena, teknologia berriak ezagutu eta erabiltzen dituena, elebiduna edo hirueleduna, zabaldu nahi dituen baloreekin (askatasuna, autonomia, ezberdintasunaren balioa, elkartasuna) koherentea dena. Dudarik gabe alternatiba hor dago eta hezitzaile ere bada.
Hau dena gure inguruan ere gertatzen ari da, eta Astiladi Foroaren izatea horren islada da. Astialdi Foroaren helburua aisialdi hezigarria sustatzea da, eta horregatik, aisialdiko taldeak mantendu eta indartzeko lan egin nahi du bereziki, bere ustea baita aisialdiko taldeek gizarte-hezkuntzetako egintzan egon beharreko zenbait osagai biltzen dituela: boluntarioak eta tokian tokikoarekiko lotura.
Koordinakundea edo federazioa osatzen duten taldeei laguntzea dute helburu (informazioa eta baliabideak eskaintzea), batez ere taldeak eta begiraleak baitira beraien lanaren jomuga. Horretarako, zerbitzu hauek eskaintzen dituzte:
* Taldeen koordinazioa; planifikazioa elkarrekin egitea
* Instituzio eta bestelako entitate edo erakundeen aurrean ordezkari lanak egitea
* Prestakuntza
* Haur eta gazteei zuzendutako jarduerak (kirola, txango puntualak, elkarrekin antolatutako jarduerak...)
* Proiektuen kudeaketa
Aisialdiko eskolen helburua aisialdia sustatzea da. Horretarako, prestakuntza erabiltzen dute batez ere, tresna garrantzitsua baita hezkuntza-zereginetarako etengabe gaitu eta hobetzeko. Aisialdiko talde eta federazioei, gizartearen eta hezkuntzaren alorretan lan egiten duten erakundeei eta arlo horietan esku-hartzen duten pertsonei (boluntarioei, profesionalei...) zuzendua dago eskolen lana.
Ezin dugu ahaztu aisialdiko taldeek hezkuntza ez formaleko beharrei erantzuna ematen aurrekariak izan direla eta bakarrak urte osoan zehar eta testuinguru gertu batetik, hain zuzen ere, auzotik, herritik edota hiritik, hezkuntza eskeintza iraunkorra ematen duenak direla. Gaur ere asialdiko alternatiba hezitzailea errealitatea eta galdu behar ez dugun aukera da.
Testuinguru sozialean gertatzen ari diren aldaketa ekonomiko, soziopolitiko, kultural eta demografikoak oso sakonak dira, oro har hezkuntza-jarduera osoari eragiten diotenak, eta ez hezkuntza ez formalari bakarrik.
Aipatutako aldaketa horiek ez diete eragiten hezkuntzaren helburu eta edukiei bakarrik (aniztasunerako hezkuntzari, aukera berdintasunerako hezkuntzari, hirueletasunari, teknologia berrien erabilerari...), baita hezkuntza-metodologiari (hezkuntzaren arloan teknologia berriak aplikatzeari) eta hori baino garrantzitsuagoak diren hezkuntzako eta sozializazioko agente berrien sorrerari ere.
Badirudi beharrezkoa dela etengabeko elkarrizketa sortzea gizartearen eta gizarteari eragiten dioten aldaketen artean, elkarrizketa horretatik egokitu ahal izango baitira etengabe denbora libre hezigarriak eman beharreko erantzunak. Izan ere, badirudi gaur egungo testuinguruan inoiz baino beharrezkoagoa dela haur, nerabe eta gazteen ondoan egongo den, gazte horiek askatuko dituen, parte hartzera bultzatuko dituen... denbora libre hezigarria sustatzea.
Horretarako, ezinbestekoa da ikastetxe, instituzio publiko (foru-aldundi eta udalak), talde, federazio eta denbora libre hezigarriko eskolen arteko lankidetza areagotzea, benetan hezigarria den aisialdia sustatuz joan gaitezen.
Nahiz eta hasiera bateko asmoa Bizkaiko Denbora Libre Hezigarriaren Mugimenduarentzako Plan Estrategikoa egitea izan, eta nahiz eta hainbat sare, federazio... egon, oraindik ezin dugu baieztatu “denbora libre hezigarriaren mugimendu” kontzienterik dagoenik, ez baitago honako ezaugarririk duen aisialdi mugimendurik: hezkuntza, aisialdi, eta gizarte-eraldaketarako helburu komunak, talde eta eskolen arteko lankidetzarako egitura formalak, ikastetxeak eta udalak bezalako bestelako oinarrizko agenteekin koordinatzeko espazioak eta azterketak, komunikazioa, proposamenak...
Horrelako ezaugarriak dituen mugimendu bat eratzeko urratsak ematen hasteko, agenteek pixkanaka-pixkanaka indartuz joan behar dute. Horrez gain, agente horien arteko lankidetzarako espazioak sortzen hasi behar da, eta espazio informalak finkatu behar dira, beharren araberako lankidetzazko egitura formalak sortzeko.
Horiek horrela:
1.Bizkaiko denbora libreko federazio eta eskola askoren arteko koordinaziozko esperientzia garrantzitsua da gaur egun Astialdi Foroa. Baina edonola ere, ezin dugu esan foroa aisialdiko talde guztien ordezkaria denik (talde horietako asko ez baitaude federaturik), eta ezta eskola guztiena ere (batzuk forotik kanpo baitaude: Plan Estrategikoa 2003 – 2006k daukan erronketako bat da foroa beste talde, federazio eta eskoletara hedatzea, foroak gero eta agente gehiago ordezka ditzan. Foroaren hurrengo plan estrategikoak agente guztien plana izan beharko luke, eta horrez gain, denbora librearen mugimendu osoa sustatzeko tresnetako bat ere bai.
2.Astialdi Mahaia suspertu beharko litzatekeela pentsatzen dugu, federazio-koordinakundeen (taldeen ordezkari gisa), aisialdiko eskolen, ikastetxeen (ziur asko federazioak izango dira beraien ordezkariak), Foru Aldundiaren, udalen eta mankomunitateen arteko harremana itxuratuz joan dadin. Gure iritzian, horrek izan behar du epe ertainean Bizkaiko denbora libre hezigarriaren mugimendua koordinatzeko egitura formala. Egitura horrek proposatuko lituzke denbora libre hezigarria sustatzeko egin beharreko planak.
ASTIALDI FOROA: AISIALDIAREN ALTERNATIBA
Gure gizartean asialdia gero eta zabalduagoa den errealitatea da eta esparru honetan ematen ari diren eskaintzak gero eta pluralagoak. Baina asialditik eskeintzen ari diren alternatiba hezitzaileak ere kontutan hartu egin behar dira. Izan ere eremu honetan gizarte-aldaketek direla eta hezitzaile-mota berri bat eskatzen ari da: malgua, erantzukizunak beregain hartu eta talde-lanean aritzeko gai dena, bere burua prestatzen jarraitzeko prest dagoena, erakundearen eginbehar eta helburuak beteko dituena, teknologia berriak ezagutu eta erabiltzen dituena, elebiduna edo hirueleduna, zabaldu nahi dituen baloreekin (askatasuna, autonomia, ezberdintasunaren balioa, elkartasuna) koherentea dena. Dudarik gabe alternatiba hor dago eta hezitzaile ere bada.
Hau dena gure inguruan ere gertatzen ari da, eta Astiladi Foroaren izatea horren islada da. Astialdi Foroaren helburua aisialdi hezigarria sustatzea da, eta horregatik, aisialdiko taldeak mantendu eta indartzeko lan egin nahi du bereziki, bere ustea baita aisialdiko taldeek gizarte-hezkuntzetako egintzan egon beharreko zenbait osagai biltzen dituela: boluntarioak eta tokian tokikoarekiko lotura.
Koordinakundea edo federazioa osatzen duten taldeei laguntzea dute helburu (informazioa eta baliabideak eskaintzea), batez ere taldeak eta begiraleak baitira beraien lanaren jomuga. Horretarako, zerbitzu hauek eskaintzen dituzte:
* Taldeen koordinazioa; planifikazioa elkarrekin egitea
* Instituzio eta bestelako entitate edo erakundeen aurrean ordezkari lanak egitea
* Prestakuntza
* Haur eta gazteei zuzendutako jarduerak (kirola, txango puntualak, elkarrekin antolatutako jarduerak...)
* Proiektuen kudeaketa
Aisialdiko eskolen helburua aisialdia sustatzea da. Horretarako, prestakuntza erabiltzen dute batez ere, tresna garrantzitsua baita hezkuntza-zereginetarako etengabe gaitu eta hobetzeko. Aisialdiko talde eta federazioei, gizartearen eta hezkuntzaren alorretan lan egiten duten erakundeei eta arlo horietan esku-hartzen duten pertsonei (boluntarioei, profesionalei...) zuzendua dago eskolen lana.
Ezin dugu ahaztu aisialdiko taldeek hezkuntza ez formaleko beharrei erantzuna ematen aurrekariak izan direla eta bakarrak urte osoan zehar eta testuinguru gertu batetik, hain zuzen ere, auzotik, herritik edota hiritik, hezkuntza eskeintza iraunkorra ematen duenak direla. Gaur ere asialdiko alternatiba hezitzailea errealitatea eta galdu behar ez dugun aukera da.
HEZITZAILEAK ASKO EGIN DEZAKE
Iñaki Eizmendi
“Hezitzaileak asko egin dezake” metodologian, 12 eta 18 urte bitarteko gaztetxoei eskaintzen zaizkien eskola orduz kanpoko jardueretako plangintzetan euskararen erabilera planifikatzeko modua lantzen da.
Ahalegin honetan adin honetan gaztetxoek erabiltzen dituzten eskola orduz kanpoko lau ekintza hartu dira irizpide gisa: gaztelekuak, udalekuak, auzolandegiak eta kirola eta antzerkia.
Aipatutako ekintzetan euskararen erabilera modu planifikatuan sustatzeko aktore nagusia hezitzailea da. Bera baita zuzen zuzenean gazteekin hitzezko komunikazioa etengabea duena.
Aipatutako adina eta ekintzak kontuan hartuz, eta aktore nagusiak edo protagonistak hezitzaileak direla aitortuta. Aisialdiko ekintzetan euskararen erabilera modu planifikatuan aurkezteko metodología aurkeztea da helburua.
Dinamizatzaile soziokulturala izatez, 1992tik dihardu Iñakik aisialdiarekin lotutako lanetan. Gaur egun Lasarte-Oriako Ttakun Kultur Elkartearen zerbitzu saileko burua da. Aisia saileko burua ere izandakoa, Udaleku ireki zein itxietan begirale eta zuzendari ere aritu da hainbat urtetan.
“Hezitzaileak asko egin dezake” metodologian, 12 eta 18 urte bitarteko gaztetxoei eskaintzen zaizkien eskola orduz kanpoko jardueretako plangintzetan euskararen erabilera planifikatzeko modua lantzen da.
Ahalegin honetan adin honetan gaztetxoek erabiltzen dituzten eskola orduz kanpoko lau ekintza hartu dira irizpide gisa: gaztelekuak, udalekuak, auzolandegiak eta kirola eta antzerkia.
Aipatutako ekintzetan euskararen erabilera modu planifikatuan sustatzeko aktore nagusia hezitzailea da. Bera baita zuzen zuzenean gazteekin hitzezko komunikazioa etengabea duena.
Aipatutako adina eta ekintzak kontuan hartuz, eta aktore nagusiak edo protagonistak hezitzaileak direla aitortuta. Aisialdiko ekintzetan euskararen erabilera modu planifikatuan aurkezteko metodología aurkeztea da helburua.
Dinamizatzaile soziokulturala izatez, 1992tik dihardu Iñakik aisialdiarekin lotutako lanetan. Gaur egun Lasarte-Oriako Ttakun Kultur Elkartearen zerbitzu saileko burua da. Aisia saileko burua ere izandakoa, Udaleku ireki zein itxietan begirale eta zuzendari ere aritu da hainbat urtetan.
2007/01/12
2007/01/11
Aisialdiko heziketaren bilakaera eta egungo egoera
Igone Etxebarria
Iker Martinez Iker Martinez
Josu Urbina
Aisialdiko heziketaren bilakaera eta egungo egoera
Ondoren, eguneko gaiari heltzeko, Gipuzkoako Urtxintxa Eskolako Izaro Susperregik aisialdiko heziketaren bilakaeraren eta gaur egungo egoeraren diagnosia egin zuen.
Gauzak lehenengo momentutik argi izateko, argi eta garbi azaldu zuen "aisialdia eta denbora librea ez direla gauza bera". Aisialdia gozamena bezalako kontzeptuekin lotu zuen Izarok, eta gero aisialdi hezitzailearen gorabeheretan sartu zen buru-belarri, gizarte osoaren eta familiaren beraren aldaketek ere aisialdi hezitzailean izan duten eragina aztertuz. Hezitzaile nagusiak eskola eta familia izatetik, gaztelekuak, hedabideak, aisialdi taldeak eta bestelako eragileak ere agertu dira aisialdiko hezitzaile papera bereganatzen, gero eta indar eta presentzia handiagoarekin.
Susperregiren esanetan, azken hamarkadetan aisialdiko eskaintzak jasan dituen antolaketa eta profesionalizazio prozesuek aisialdia betebehar bihurtu dute neurri handi batean: haurren aisialdiko jarduna kaletik talde antolatuetara, auto antolaketatik talde antolatuetara, ardura gabekoa izatetik okupazio denbora izatera, iraupen luzeko proiektuetatik ekintza puntualetara, eliza girotik giro laikora, haurra sortzaile izatetik hartzaile izatera, balioen lanketatik trebatze lanetara, denbora ematetik denbora okupatzera, eta musutruk egindako lanetik lan ordaindua izatera pasatu da.
Etorkizunaren irudikapen bat ere egin zuen atzo Susperregik: aisialdiko heziketa bitarteko bat da, aisiaz gozatzen ikasteko. Etorkizuneko aisialdiko eskaintza bideratzeko hainbat gako ere eman zituen Gipuzkoako Urtxintxa Eskolako ordezkariak. Umeei ume izaten utzi behar zaiela azpimarratu zuen Susperregik, eta salto egitea, oihukatzea, haserretzea eta erabakiak hartzea oso garrantzitsuak, eta osasungarriak ere badirela hezkuntza ez formaleko prozesuan.
Euskara Elkarteen aisialdiko eskaintza eta Abian Gidaliburua
Sonia Pérez Anguerak hartu zuen hitza ostean, Topagunearen aisialdiko eskaintzaren aurkezpena egiteko. Euskara Elkarteen aisialdiko eskaintzaren ezaugarriak azaldu zituen Topagunearen Haur eta Gazte Saileko arduradunak:
eskaintza planifikatua
jarraia (adin tarte zabala hartzen duelako, eta egutegi aldetik ere ez delako ekintza puntualetara mugatzen)
herritartasunean oinarritutakoa (herriko jendeak herriko jendearentzat sortua) malgua
kalitatezkoa (intuizioz sortutako eskaintzak, prestakuntzaren bidez, profesionalizaziorako pausuak egin ditu, profesionalak eta boluntarioak elkarlanean jartzen dituen eredu misto batean oinarrituta)
anitza (eredu eta euskarriei dagokienez)
integratzailea eta parte hartzailea
aukera berdintasunean oinarritutakoa
tokian tokikoa eta, aldi berean, Euskal Herrikoa.
Euskara Elkarteek urteotan garatu duten esperientzia jaso eta gizarteratzeko, Abian Gidaliburua ere aurkeztu zuen Soniak. Liburuak aisialdiko eskaintza antolatzeko laguntza eskaintzen du, formatu atsegin eta erabilgarrian.
Gidak lau atal ditu, txango baten antzera antolatutakoak:
ipar-orratza (sarrera teorikoa)
mapa
motxila (baliabideen gida)
ibilaldia (plangintza eredua)
Asmo erabat praktikoa du liburuak, eta formatua ere zaindu egin da liburua fisikoki ere erabilgarria izan dadin. Soniak esan zuenez, ez da apaletan gordeta izateko liburua, esku artean ibiltzeko, zirriborroz betetzeko eta eskuz esku pasatzekoa baizik.
Hezitzaileek asko egin dezakete
Atsedenaldia eta kafearen ostean, Lasarte-Oriako Ttakun Elkarteko Iñaki Eizmendik hartu zuen hitza, bertan landutako metodologia azaltzeko. Haur eta gazteen artean euskararen erabilera sustatzeko metodologia da, eta oinarriak Abian Gidaliburuan bertan jasota daude.
Metodologiaren helburua haurrekin lan egitean urteetan intuizioz egin izan diren gauzak aztertzea eta sistematizatzea da: ondo egin diren gauzak antolatzea, txarto egin direnak baztertzea, eta egiten ez direnak ere egiten hastea.
Horretarako, estrategia zehatzak landu dira, haur eta gazteak euskaraz aritzera bultzatzeko, eta estrategia horiekin lotuta, hezitzailearen portaera bideratzeko moduak ere sistematizatu dira: hezitzailea taldeko zentroa izan daiteke, baina baita talde partaide hutsa, edo taldetik kanpo dabilen laguntzailea ere. "Kokapen" horren arabera portaera bat ala beste bat erabili beharko du hezitzaileak haur eta gazteen hizkuntza ohituretan eragiteko.
Helburu neurgarri eta betegarriak jartzearen garrantziaz ere mintzatu zen Eizmendi, oso ohiko akatsa baita helburu potoloegiak edo neurtu ezinak direnak ezartzea euskarazko aisialdiko ekimenak planteatzean. Halako helburu egokien adibide batzuk ere azaldu zituen Ttakun elkarteko kideak, beti ere haur eta gazteekiko eguneroko laneko eskarmentuan oinarrituta, eta helburu eta estrategietan oinarritutako planifikazio adibideak erakutsiz.
Eguneroko jarduneko adibide praktikoak ere jarri zituen Iñaki Eizmendik, umeekiko saiotan grabatutako bideoen bitartez. Irudiotan, argi eta garbi ikusi zen norainoko eragina izan dezakeen hezitzailearen jarrerak erdaraz ari diren umeak euskaraz hasteko, bai eta euskaraz ari direnak gainontzekoen eraginez erdarara ez pasatzeko.
Metodologia hori erabiliz, ebaluazioa egiteko orduan neurketa kuantitatiboak ere egiteko modua izaten da, eta hori oso tresna baliogarria da programazioak zuzentzeko eta baloratzeko orduan. Amaitzeko, Eizmendik iragarri zuen prozesu osoa burutzen laguntzeko aplikazio informatiko bat ere garatzen dabiltzala.
Euskararen erabilera ez sexista aisialdian
Goizeko azken ponentzia Bizkaiko Urtxintxa Eskolako Bea Medranorena izan zen. Medranok euskararen erabilera ez sexista izan zuen hizpide, eta Bizkaiko Urtxintxa Eskolak alor horretan egiten duen lanaren berri eman zuen.
Hezkidetza kontzeptuaren inguruko azalpenak eman zituen Medranok, eta lan kontzientea dela azpimarratu zuen. Kontua izan behar da gure inguruan androzentrismoa dela nagusi: gizonezkoak dira bizitza, pentsaera eta kulturaren ardatza, gauzen balorea emateko neurria gizona da. Horrek portaera sexista bultzatzen du, eta horren adibide gisa Bizkaiko Foru Aldundiaren Decídete / Zure aukera kanpaina jarri zuen adibidetzat: ekimen enpresarialak bultzatzeko kanpaina horretan, emakumeak ez dira inon ere agertzen.
Androzentrismo eta sexismo horren ondorio zuzena da, Urtxintxa Eskolaren iritziz, hezkidetzaren beharra. Hori dela eta, hezkidetza bere eguneroko jardueraren esparru guztietara zabaltzeko helburua bereganatu du Urtxintxak, eta horretarako baliabideak ere garatzen dabil (gidaliburuak, metodologiak, kanpaina...), begirale eta hezitzaileei tresnak eskaintze aldera.
2007/01/02
TXOTXONGILOKO MARRAZKIA ETA ABESTIA
TXOTXONGILO TALDEKO MARRAZKIA ETA ABESTIA
KLASEKO ORDUTAZ ASPERTUTA, ASTEBURUA JADANIK HELDU DA
MOTXILAK HARTUTA GOAZ MENDIRA, HAUXE BAI DALA ABENTURA ONA
GAU ILUNETAN AKANPATZEA TA SUAREN ONDOAN DANTZA EGITEA
ISILTASUNEAN TXORIAK ENTZUTEN ETA POZIK ETZANDA IZARRAK IKUSTEN
GURE TXOTXONGILOAREKIN HEY, HEY, HEY
OSO ONDO GAUDE ELKARREKIN HEY, HEY, HEY (BIS)
PONIAK GARA AZKARRENAK, POTTOKAK ORDEZ JATORRENAK
KEMENTSUENAK ZALDIAK GARA TA ZALDI-ZAHARRAK BENTURAZALEAK
LAU TALDE DITUGU BATEAN SARTUTA TA DENOK BATERA TXOTXONGILO GARA
GURE TXOTXONGILOAREKIN HEY, HEY, HEY
OSO ONDO GAUDE ELKARREKIN HEY, HEY, HEY(BIS)
GAUDE ELKARREKIN!!
2006/12/29
2006/12/26
IBON SARASOLAREN USTEAN AISIALDIAREN KONTZEPTUA
Aisialdiak eta astialdiak
2004-03-10 / 07:06 / Ibon Sarasola HIZKUNTZA
Antza denez, zalantzak daude hainbat idazle eta itzultzaileren artean “ocio/loisir”-en eta ingurukoen euskarazko ordaina erabakitzeko orduan. Bi mezu izan ditut, argibide bila, asti, aisia, astialdi, aisialdi... eta abarren artean zein hautatu.
Egia esan, ez naiz oso trebea horrelako galderei erantzuteko, baina saiatuko naiz, eskaera egileei zor diedan errespetuagatik, kontuak nola ikusten ditudan azaltzen besterik ez bada ere.
Aukeretako lehena, aisia, iparraldeko tradizioko hitza da, gaur egun erabiltzen ez dena, esapideren batean edo -aisian, kasu- ez bada. Gure ondare jasoko hitza da, hortaz. Bigarrena, astia, bizirik dago, batez ere mendebaldean eta ekialdean. Astialdi eta aisialdi, berriagoak dira, tradizio urrikoa lehena, tradiziorik gabekoa bigarrena.
Gogoan dut orain dela urte batzuk Erkiaga zenak deialdi-ren aurka idatzi zuena, dei ez ote zen nahikoa argudiatuz. Arrazoia zuen, nik uste, baina arrazoia teorian soilik: egia da, esaterako, ingelesez aski-edo dutela call-ekin, baina deialdi ez da gaztelaniaren eragin hutsezko hitza, eta uste dut deialdi-k hobeto egiten ahal diola aurre, gaur eta hemen, convocatoria/convocatoire-ri dei-k baino. Gainera, ohikoa da dagoeneko gure idazleen artean, are ereduzkoen artean ere, eta ipar eta hegoaldeko idazleek erabiltzen dute, gainera. Ildo beretik, astialdi eta aisialdi erabat egokiak iruditzen zaizkit “ocio/loisir”-en mundu horretan erabiltzeko, tradizioa gorabehera.
Aisia eta astia-ri dagokienez, ez dira berdin tratatzekoak. Aisia berreskuratu egin du euskara batuak, “ocio/loisir” adieran erabiltzeko hain zuzen, Ereduzko Prosa Gaur-en, adibidez, ikus daitekeenez. Bestalde, aski da hor biltzen diren adibideak gaingiroki aztertzea ikusteko aski era abstraktuan erabiltzen dela aisia oro har.
Ez da gauza bera gertatzen asti-rekin: erruz erabiltzen da gaur egun ere, jakina, baina Gipuzkoa aldeko beta-ren kide eta baliokide gisa gehienbat. Hortaz, erabilera zabalegia du “ocio/loisir”-en adiera zehatzagoetan lasai bizitzeko, nik uste.
Beste hirurei dagokienez, hirurentzat ikusten dut nik tokia. Esanahi bertsua dute hirurek, baina ez da hortik segitzen sinonimoak direnik, ez baitira maila eta erregistro berekoak. Egungo erabilerari begiratuta, aisia-k dirudi hiruretan abstraktuena, eta egokia iruditzen zait “pedagogía del ocio” -aisiaren pedagogia- eta tankera horretakoen ordainak eratzeko. Beste biak denbora alderdia areago nabarmentzen dute. Bien artean, argi dago aisialdi jasoagoa dela astialdi baino, etorkiz nahiz itxuraz. Hortaz, “tiempo de ocio” eta “tiempo libre” ere, esanahi berekoak-edo izanik ez dira sinonimoak, eta, horiek horrela, badirudi hurbil dagoela “tiempo de ocio” aisialdi-tik eta “tiempo libre” astialdi-tik; ildo beretik, ez dut astirik eta ez dut astialdirik esapideen arteko aldea, “no tengo tiempo” eta “no tengo ratos libres” esapideen artekoaren antzekoa da agian; eta, ildo bertsutik, argi dago ez dela berdin “no tengo tiempo de ocio” eta “no tengo tiempo libre” esatea: pragmatikak erakusten digunez, lehena erabiltzen duena pedanteagoa dela jakiteko bederen balio digu...
Izan ere, ez dugu ahaztu behar euskarak inguruko bi erdaren ñabardura guztiak -baita pedanteenak eta ergelenak ere- emateko gai izaten saiatu beharko duela, hizkuntza horiekin ezinbestean duen lehiatik onik aterako bada
2006/12/14
ZERTAZ EGINGO DUDAN NIRE LANA
Egunon guztioi.!Jada erabaki dut zerez egingo dudan nire bloga. Zapaturo begirale moduan aritzen naiz Zaldibarko Txotxongilo Taldean ( aisialdia ). Txiki-txikitatik ume bezala egon naiz talde honetan begirale izatera iritsi nintzenean arte.
Uste dut gauza asko ditudala kontatzeko niretzako hain garrantzitsua den talde honi buruz.Nire helburua da jendea kontzientziatzea aisialdietan parte hartzeko, ikusteko umeak modu batez edo bestez horrelako gauzak egitea eskertzen dutela eta garrantzitsuena, zure buuaz arro sentitzen zarela ikusten duzulako horrelako gauzetarako balio duzula.Gehiago jakin nahi baduzue pixka bat itxaron beharko duzue nire bloga amaitu arte.Espero dut eginda dagoenean nire bloga bisitatzea!.Besterik gabe agurtzen da zuen ordezkari maitea. Juanan.
Egunon guztioi.!Jada erabaki dut zerez egingo dudan nire bloga. Zapaturo begirale moduan aritzen naiz Zaldibarko Txotxongilo Taldean ( aisialdia ). Txiki-txikitatik ume bezala egon naiz talde honetan begirale izatera iritsi nintzenean arte.
Uste dut gauza asko ditudala kontatzeko niretzako hain garrantzitsua den talde honi buruz.Nire helburua da jendea kontzientziatzea aisialdietan parte hartzeko, ikusteko umeak modu batez edo bestez horrelako gauzak egitea eskertzen dutela eta garrantzitsuena, zure buuaz arro sentitzen zarela ikusten duzulako horrelako gauzetarako balio duzula.Gehiago jakin nahi baduzue pixka bat itxaron beharko duzue nire bloga amaitu arte.Espero dut eginda dagoenean nire bloga bisitatzea!.Besterik gabe agurtzen da zuen ordezkari maitea. Juanan.
NIRE DESkRIBAPENA
Kaixo nire izena Juanan da, Lehen Hezkuntzako 3. mailan ikasten ari naiz. Ez dakit ondo egiten nire deskribapena baina esango nuke mutiko alaia naizela, zintzoa, bromazalea eta humore onekoa. Hori bai pazientzia agortzen zaidanean okerra izatera ere ailegaitu naiteke, baina hori oso gutxitan gertatzen da.Saskibaloia asko gustatzen zait, zinema eta musika guztia orokorrean. Beste aldetik bolondres bezala 5 urte daramat eta asko guztatzen zaizkit umeekin egotea eta aldi berean heztea. Gutxi gora-behera horrela deskribatuko nuke nire burua.Musu handi bat klaseko guztiei, espero dut nire blog-a bisitatzea. Aio.
Suscribirse a:
Entradas (Atom)
%26svnum%3D10%26hl%3Des%26lr%3D){kind=link}